Op basis van de archieven van het Arbeidsbureau geeft een voorzichtige schatting dat in de Tweede Wereldoorlog van de 50.000 inwoners zeker zo’n 2000 Bossche jongens en mannen ver van huis en haard dwangarbeid voor de nazi’s hebben moeten verrichten. Tientallen van hen zijn daarvan nooit teruggekomen. Zij die wel weer thuiskwamen, vaak pas maanden na het einde van de oorlog, hebben er later niet of nauwelijks over gesproken. Velen hebben er, ook op latere leeftijd, nachtmerries en trauma’s aan overgehouden, dat weten hun kinderen.
Dit boek vertelt de oorlogservaringen van 27 Bosschenaren. Ze zijn opgetekend door historisch onderzoeker en publicist Henk van der Linden. Het is het resultaat van anderhalf jaar intensief onderzoek en gesprekken met kinderen, kleinkinderen, neven en nichten van deze mannen. De basis voor elk verhaal is wat er in de loop van de tijd nog aan ‘oral history’ en documenten in de families is overgebleven. Henk is met elk van de afzonderlijke families op zoek gegaan naar wat er nog meer te vinden valt. Dat daarbij de harde werkelijkheid af en toe wat anders was dan de mondelinge overlevering was soms behoorlijk lastig. Ook dat er bij sommigen onverklaarbare ‘lege plekken’ in de tijd zijn.
Dit boek is een uniek document over wat ‘gewone’ mensen in oorlogstijd is overkomen, met de nasleep voor hun nakomelingen. In het boek zijn ter inleiding ook artikelen opgenomen over de stad ’s-Hertogenbosch in die tijd en als slot enkele achtergrondverhalen over werken in oorlogstijd. Daarmee geeft het boek een goed beeld over het dagelijks leven in een middelgrote Nederlandse stad in de oorlog.
Maar vooral is het een klein monument ter herinnering aan een tot heden ‘vergeten’ groep oorlogsslachtoffers.
